Kasztanowiec kojarzony z maturami, to kasztanowiec biały, bądź pospolity (Aesculus hippocastanum). Wbrew powszechnej opinii NIE JEST GATUNKIEM RODZIMYM, a pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego. Należy do najwcześniej w uprawianych drzew obcego pochodzenia w naszym kraju.
Kasztanowce to piękne drzewa dekoracyjne przede wszystkim z kwiatów. Ich kwiaty zebrane są w sztywne wiechy. Oprócz barwy kwiatów podczas ich oznaczania warto zwrócić uwagę na długość pręcików. W przypadku kasztanowca żółtego i krwistego są one niewidoczne, natomiast kasztanowiec pospolity czy gładki posiada pręciki dłuższe od płatków, u kasztanowca drobnokwiatowego są one nawet kilkakrotnie dłuższe od płatków.
Prócz kasztanowca pospolitego na terenach zieleni zwłaszcza Polski zachodniej można doszukać się wielu interesujących taksonów. Szopińska (2005) wykazała na terenie Wrocławia że z spośród 14 odnalezionych taksonów 11 zaliczono do grupy osobliwych, a więc rzadko spotykanych w terenach zieleni (Wrocławia lub innych miast Polski).
Kasztanowiec żółty (Aesculus flava) – kwiaty bladożółte, ze stulonymi płatkami nierównej długości. Pręcików 7-8, krótszych od płatków, niewidoczne.
Kasztanowiec gładki (Aesculus glabra) – kwiaty blado zielonkawożółte. Pręciki dłuższe od płatków. Kwitnie najwcześniej z uprawianych u nas kasztanowców.
Kasztanowiec pospolity (Aesculus hippocastanum) – Posiada kwiaty białe z żółtawoczerwonymi plamkami, są miododajne lecz rzadko dobrze nektarują. W kwiatostanie najmłodsze kwiaty znajdują się zawsze na szczycie kwiatostanu, natomiast najstarsze u jego podstawy i jako pierwsze zaczynają dojrzewać. Z tego też powodu, dojrzewające wcześniej kwiaty dolne mogą być szybciej zapylane przez owady. Interesująca i warta uwagi jest jest zmiana koloru kwiatu po zapyleniu. Wnętrze w kolorze żółtym po odwiedzeniu przez zapylacza wybarwia się na czerwono, co stanowi informację dla owadów, że powinny kierować się do młodszych kwiatów, znajdujących się w górnej części kwiatostanu (RYC). Nie wszystkie odmiany mają ozdobne kwiaty, jak jest w przypadku odm. ′Laciniata′ kasztanowca pospolitego, której kwiaty są silnie zredukowane, a samo drzewo nie zawiązuje owoców.
Kasztanowiec pospolity ′Digitata′ (Aesculus hippocastanum ′Digitata′) – odm. palczasta. Francuska odmiana powstała ok 1860 roku. W Polsce obecnie stary okaz notowany wyłącznie we Wrocławiu.
Kasztanowiec pospolity ′Baumannii′ (Aesculus hippocastanum ‚Baumannii’) – odm pełnokwiatowa. Kwiaty pełne bezpłodne, nie zawiązuje owoców. Kolor kwiatów kremowy. Kwitnie ok. 1-2 tygodnie później od Kasztanowca pospolitego.
Kasztanowiec japoński (Aesculus turbinata) – podobne do kwiatostanów kasztanowca pospolitego ale znacznie węższe (równowąskie). Kwiaty na drzewie ustawione jak „świeczki na świeczniku”. Kwitnie do 3 tygodni później w stosunku do kasztanowca pospolitego. (We Wrocławiu w Parku Południowym stary okaz szczepiony).
Kasztanowiec czerwony (Aesculus xcarnea) – Ae. hippocastanum × Ae. pavia – kwiaty budową zbliżone do Ae. hippocastanum, ale barwy od różowej do czerwonej. Kwitnie ok. 1-2 tygodnie później od kasztanowca pospolitego.
Kasztanowiec krwisty (Aesculus pavia)- kwiatostany krwisto czerwone zarówno płatki jak i szypułki. Płatki na brzegach gęsto gruczołkowato orzęsione również na brzegach. Pręcików ok 8, zazwyczaj długości płatków. Os kwiatostanu drobno omszona.
Kasztanowiec drobnokwiatowy (Aesculus parviflora) – kwiaty białe, (czysto białe, śnieżno białe), z wąskimi 1 cm płatkami, z pręcikami kilku kronie dłuższymi od płatków z czerwonymi (różowymi) pylnikami. Kwiatostan wąski, kwitnie późno na przełomie lipca-sierpnia.
Literatura:
- Bugała W., 2000. Drzewa i krzewy. wyd. PWRiL, Warszawa: 149-158,
- Seneta W., 2011. Dendrologia. wyd. PWN, Warszawa: 372-377,
- Seneta W., 1991. Drzewa i krzewy, A-B. wyd. PWN, Warszawa: 163-181
- Myśków, Sokołowska (red.) 2017. Co gryzie kasztanowce? wyd. Triada, Wrocław.
- Szopińska E., 2005. Taksony z rodzaju Aesculus L. na terenie Wrocławia. Acta Bot. Siles. , 2, 107-120 http://www.zbiosr.uni.wroc.pl/sites/default/files/abs_2_-_107-120.pdf
